de pros en cons van de KonMari-methode

De één loopt met haar weg, de ander ergert zich aan haar. Het mooie van de Japanse opruimspecialist Marie Kondo is dat ze de schijnwerpers richt op de overvloed van spullen in deze tijd. En met name op het punt wanneer spullen van een lust tot een last zijn geworden. In dit artikel een opsomming van de belangrijkste uitgangspunten van haar opruimtheorie en de KonMari-methode, bekeken met een professioneel en een persoonlijk oog.

Het resultaat van het opruimproces zoals Marie Kondo dat aanreikt.

Ik ‘ontmoette’ Marie Kondo en haar ideeën over ontspullen tijdens het lezen van haar eerste boek ‘OPGERUIMD!’ dat in Nederland verscheen in 2015. Haar uitgangspunt: ‘Omring jezelf in je huis met spullen waar je blij van wordt en die bij je huidige leven passen.‘ heeft me van meet af aan aangesproken. In de artikelen, commentaren et cetera in de media wordt dit uitgangspunt soms kort door de bocht samengevat: dus alles moet weg.

wat is het idee
Ik denk niet dat Kondo met haar uitgangspunt bedoelt dat je spullen die bij het verleden horen dan maar allemaal de deur uit moet doen. Een erfstuk van je (groot)ouders waarvan de aanblik en het regelmatige gebruik je nog steeds blij maakt, daar is niets mis mee. Maar studieboeken van 25 jaar geleden die al jaren ergens op een plank in de vergetelheid liggen te verstoffen, zouden van haar waarschijnlijk weg kunnen. Maar, geeft ze nadrukkelijk aan, dat is niet aan haar om te beslissen.

eigenaarschap
Dat brengt me bij een volgend uitgangspunt van haar kijk op opruimen: eigenaarschap. Jij bent als volwassen eigenaar van je spullen de enige die kan beslissen of de spullen bij je huidige leven passen. Jonge kinderen is een ander verhaal, maar woon je samen met een partner dan is het opruimen van diens spullen niet aan jou. Erger je je aan de (hoeveelheid) spullen van je partner, ruim dan je eigen spullen op, is het devies van Kondo, en je creëert uiterlijke en innerlijke ruimte waardoor je minder last hebt van de spullen van de ander. Soms – het kan even duren – ‘doet goed voorbeeld volgen’, raakt de partner door jou geïnspireerd en gaat ook aan de slag, op zijn of haar manier en tempo.

‘blij-test’
Bij het beslissingsproces of je spullen behoudt of een andere bestemming geeft, kun je jezelf – met je hoofd – allerlei vragen stellen: hoe vaak gebruik ik het voorwerp, hoeveel exemplaren heb ik ervan, verkeert het in goede staat, als ik het nu niet gebruik, in hoeverre dient het me nog in de toekomst – dat kledingstuk past me weliswaar niet meer maar over een tijd als ik die paar kilo kwijt ben – et cetera. Marie Kondo hanteert een andere aanpak in het beslissingsproces. Met de zogenaamde ‘blij-test’ legt ze de regie neer bij het gevoel oftewel het hart. Ze nodigt je uit een voorwerp in de handen te nemen, het tegen het hart aan te drukken en te voelen: word ik hier blij van? Ik heb zelf ervaren dat, wanneer ik werkelijk naar m’n hart luister, het antwoord heel duidelijk doorkomt.

categorieën
Nu kan de ‘blij-test’ voor mensen die gewend zijn met hun hoofd besluiten te nemen, een behoorlijke uitdaging zijn. Dat is wellicht de reden geweest dat ze de vijf categorieën waarin ze de spullen heeft opgedeeld een doordachte volgorde heeft meegegeven: kleding, boeken, papieren, ‘Komono‘ en spullen met emotionele waarde. Aangezien de kleding ons het meest op de huid en het hart zit, is dit volgens Kondo een goede categorie om mee te beginnen en de blij-test te gaan oefenen. Met de daarop volgende categorieën krijg je het antwoord geven op de vraag ‘word ik hier blij van?’ steeds beter onder de knie. De opgebouwde beslisvaardigheid zal je bij elke volgende categorie goed van pas komen. Met een kanttekening mijnerzijds: met de volgorde van de categorieën kan de een prima uit de voeten, een ander blijkt het doen van de blij-test bij de boeken veel lastiger te vinden dan bij de kleding.

verrassende hoeveelheid
Het opruimen van een categorie gaat als volgt: in het geval van de kleding haal je elk kledingstuk dat je bezit tevoorschijn en verzamel je dit op een centrale plek in huis. Dit is vaak een bed, de vloer of een grote tafel. Zo kom je erachter hoeveel kleding je hebt, en daarbij horen ook de jassen van de kapstok, de sportkleding en de kleding in de was- en verstelmand. Het resultaat is verrassend en voor sommige mensen confronterend want je ziet ineens hoeveel je eigenlijk hebt. Mijn garderobe is van een bescheiden omvang, maar toen ik mijn eigen kledingkast aanpakte, verbaasde het me dat m’n kleding gezamenlijk op een hoop méér was dan ik verwachtte.

loslaten vinden mensen lastig
In de Netflix serie ‘Tidying up met Marie Kondo’ zit een aflevering met een Amerikaans echtpaar waarvan de vrouw dol is op kleding. Tijdens het verzamelen van al haar kleding ontstaat een ware berg die reikt tot aan het plafond. Kondo geeft haar lachend de hoofdprijs: een garderobe van een dergelijke omvang heeft ze nog niet eerder bij een klant aangetroffen. De dame in kwestie gaat vervolgens met de blij-test haar kleding door. De eerste paar truitjes zijn te leuk om weg te doen, daar is de kijker getuige van. Ik dacht zelf: oh, hoe zal dat verder gaan, maar een week later staan er een heleboel vuilniszakken met kleding klaar om weg te doen. Helaas toont de serie weinig van waar mensen tegenaan lopen bij de blij-test. Juist het loslaten van spullen, ook al word je er niet meer blij van en passen ze al lang niet meer bij je huidige leven, blijkt voor mensen vaak heel lastig.

definitieve opbergplek
Wanneer je een hele categorie hebt doorgewerkt, is het moment van het bepalen van een definitieve opbergplek aangebroken. Tot die tijd, als je het opruimen in porties verdeelt, is de opbergplek van tijdelijke aard. Dit is ook wel logisch want je weet pas na het laatste kledingstuk, het laatste boek welke en hoeveel kleding of boeken waar-je-blij-van-wordt je terug gaat plaatsen in de kast. Het is tegelijkertijd een goede gelegenheid om te kijken of de huidige indeling van de kast nog voldoet of om een andere inrichting vraagt.

verticaal opbergen
Het opnieuw inruimen van m’n kledingkast was een feestje. En sindsdien is het openen van de kastdeur eveneens een feestelijk moment. Dat komt door het principe van verticaal opbergen dat Marie Kondo propageert. In plaats van de gebruikelijke stapels hemdjes, t-shirts et cetera bergt ze de kleding op zoals je boeken rechtop in de kast plaatst. Lades zijn hiervoor erg geschikt maar ook dozen en manden. In mijn geval: ik heb planken in m’n kledingkast en daarop prijken nu een aantal mooie schoenendozen die de verkopers van een lokale schoenenwinkel op mijn verzoek een tijdje voor me verzameld hebben. Kondo demonstreert in haar tweede boek ‘SPARK JOY’ uitgebreid een eenvoudige vouwtechniek waarmee je pakketjes maakt van je bovenkleding die je vervolgens rechtop zet in de lade, mand of doos. Deze vouwtechniek werkt ook prima voor ondergoed en sokken. Het mooie van deze manier van opbergen is dat je in een oogopslag ziet wat je hebt.

precies weten wat je hebt
Mijn klanten zeggen regelmatig tijdens het opruimen van hun kleding: “Goh, ik wist niet eens meer dat ik dat kledingstuk had” of elders in huis: “Ach, ik heb dit item net nieuw gekocht en kom er nu een tegen die ik al had maar niet kon vinden”. Dat is na het opruimen en het verticale opbergen verleden tijd. Ik weet zelf nu weer precies wat ik heb, sinds ik m’n kleding, boeken en papieren opgeschoond heb met behulp van Marie Kondo. Het heeft me eveneens veel ruimte en overzicht gebracht in huis en hoofd. Van de Komono, een bonte verzameling van ‘gebruiksgoederen’, doe ik af en toe een subcategorie. De spullen met emotionele waarde verdienen het om de tijd voor te nemen.

kanttekening
Kondo geeft aan dat je zes maanden uit zou moeten trekken voor het doorlopen van de vijf categorieën. Dit vind ik niet reëel, zeker niet wanneer je het naast je dagelijkse werk, huishouden et cetera doet. In de Netflix serie doen mensen er zes weken over. Zoals alles in Amerika larger than life lijkt te zijn, pakken ze het opruimen misschien ook zo aan, maar begrijpen en geloven doe ik het niet.
Een aspect dat mijns inziens onderbelicht blijft in de KonMari-methode is de ‘afronding’ van het opruimproces. Kondo’s klanten vullen vuilniszakken maar als je andere bestemmingen hebt, zoals de kringloopwinkel of andere recyclebedrijven omdat je het fijn vindt dat andere mensen jouw spullen kunnen gebruiken, dan kost dat tijd. Het is net als het verven van kozijnen et cetera, na afloop hoort het schoonmaken van de kwasten er gewoon bij. Mensen onderschatten vaak hoeveel tijd de afronding van het opruimen vergt.

koesteren
Om terug te komen op de ‘pros en cons’ van de KonMari-methode. Ik ben van mening dat het zeker de moeite waard is om de methode uit te proberen. Dit kan met behulp van de boekjes. Lukt dat niet, zoek dan iemand – uit je eigen netwerk of een professional – die je erbij helpt.
Sommige mensen vinden Kondo’s Japanse kijk op materie zweverig, en hebben weinig met het gevoelsaspect. Je goed recht! Wat ik bijzonder vind, is dat ze mensen uitnodigt om na te denken over de betekenis van hun huis en hun spullen. Dat je huis je bescherming geeft, onderdak biedt waar je kan slapen, eten, liefhebben et cetera. Dat je spullen je dagelijkse leven gemakkelijker maken en veraangenamen. Door je dit bewust te worden, ontstaat – ná het opruimproces! – een gevoel van dankbaarheid en een groeiend verlangen om je huis en je spullen waar je blij van wordt en die bij je huidige leven passen, te koesteren.

gebruikte literatuur:

‘OPGERUIMD!’, Marie Kondo

‘SPARK JOY’, Marie Kondo

Netflix serie ‘Tidying up with Marie Kondo’

De ontluikende roos inspireert tot bewustwording en nodigt uit om in beweging te komen. Om stap voor stap je verlangen naar meer ruimte in huis, hoofd en hart te realiseren. De ontluikende roos ondersteunt je met tips en oefeningen. En natuurlijk steken we samen, waar het je spullen betreft, de handen uit de mouwen.

Een vraag? Bel of mail: 06 47 44 26 80 of info@deontluikenderoos.nl.